The Varyansların Homojen Olmadığı Durumlarda Grup Ortalamalarının Eşitliğinde Alternatif Testlerin Kullanımı: Tarımda Bir Uygulama

Öz

Bu araştırmada homojen olmayan varyansların olduğu durumda varyans analizinin kullanılmamasından dolayı Welch ve Brown-Forsythe testlerinin uygulanması amaçlanmıştır.

Türkiye'de 7 farklı coğrafi bölgede dekara çilek verimin bölgelere göre farklığını test etmek için F testi tasarlanmıştır. Bu testi gerçekleştirmek için gerekli varsayımlardan birisi olan varyansların homojenliğinde kullanılan Levene testi yapılmıştır. Levene testi sonucunda varyansların homojen olmadığı, verilere karekök dönüşümü uygulanmış tekrar varyansların homojenliği test edilmiş ancak varyansların homojenlik varsayımı sağlanamamıştır. Logaritmik dönüşümü de uygulanan verilere uygulanan Levene testi sonucunda yine varyansların homojenliği şartı sağlanamamıştır. Bu nedenle Welch ve Brown-Forsythe testleri uygulanmıştır. Uygulama sonucunda, bölgelere göre çilek verimleri arasındaki fark istatistiksel olarak önemli (p<0.01) çıkmıştır. Tamhane, Dunnett T3 ve Games-Howell çoklu karşılaştırma testlerine göre bölgeler arasında verim farklılıkları Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri arasında olmuştur. Sonuç olarak varyanslar homojen olmadığında ve diğer varsayımlar sağlanmadığında Welch ve Brown-Forsythe testleri F testi yerine kullanılan alternatif yöntemlerdir. Varyansların homojen olmadığı durumlarda çoklu karşılaştırma testlerinden Tamhane, Dunnett T3 ve Games-Howell testlerinin kullanılması daha uygun görülmüştür.