Kadirli Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi

Bazı Bitkisel Yağların Dünya Genelindeki Durumu

2023-03-12T12:54:39+03:00

Bitkisel yağlar sağlıklı beslenmenin en önemli temel taşlarından birisidir. Sağlıklı beslenme konusunda önemli bir role sahip olan bitkisel yağlar aynı zamanda boya sanayisi, cilt bakım ürünleri, parfüm ve alternatif yakıt olarak kullanılan biyodizel üretiminde kullanılmaktadır. Bu bitkilerin tohumlarından elde edilen bitkisel yağların üretim miktarlarını kıyasladığımızda, biyodizel üretiminde ve beslenmede önemli yeri olan soya, kolza ve ayçiçeği yağı üretim miktarlarının diğer yağlı tohumlu bitkilerden önemli derecede fazla olduğu görülmüştür. Yağlı tohumlu bitkilerin, tohumlarındaki yağın çıkarılmasından sonra geriye kalan küspe hayvan beslenmesi açısından önemli bir üründür. Sağlıklı bir beslenmede, endüstrinin birçok farklı alanında, hayvan beslemede ve alternatif yakıt üretiminde kullanılan bitkisel yağların üretimi gelişen ve büyüyen ülkelerde önemli bir yere sahiptir. Bu makalede aspir, ayçiçeği, keten, kolza, soya fasulyesi, susam ve yerfıstığı yağının dünya genelindeki durumları hakkında bilgiler verilmiştir.

Ex-situ Koşullarda Yetiştirilen Doğu Anadolu Kırmızısı (DAK) Irkı Buzağıların Doğum Dönemine Ait Bazı Morfolojik Özelliklerin Belirlenmesi

2023-02-01T19:50:20+03:00

Bu araştırma; 2019-2022 yılları arasında Erzurum ilinde Ex-situ şartlarda yetiştirilen 106 dişi, 101 erkek buzağı ile yürütülmüştür. Buzağıların mevcut şartlardaki bazı morfolojik karakterleri belirlenmiştir. Bulunan değerler geçmiş döneme ait literatür bilgileriyle karşılaştırılmıştır. Yıllar itibariyle doğum ağırlığı değerleri dişilerde, erkeklere göre, daha fazla varyasyon göstermiştir. Cinsiyetler arası ve yıllar arası doğum ağırlık değerleri arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (sırasıyla P=0,001; P=0,000). Bu varyasyon kaynaklarından erkeklere ve 2019 yılına ait değerler diğer gruplardan daha yüksektir. Vücut uzunlukları (VU) için en yüksek varyasyon katsayısı (VK) değerleri erkekler ve dişiler için sırasıyla 2020 ve 2022 yıllarında tespit edilmiştir. Yıllar arasındaki vücut uzunluk farklılıkları anlamlı (P=0,000) bulunmuştur. Cidago yüksekliğine ait VK oranı erkeklerde daha yüksek tespit edilmiştir. Göğüs derinliği (GD) için tespit edilen en küçük kareler ortalamaları farkları yıllar arasında anlamlı (P=0,000) bulunmuştur. Göğüs çevresi (GÇ) için VK yıllara göre dişilerde %4,25 ile %6,53, erkeklerde ise %3,36 ile %4,95 arasında değişim göstermiştir. Sağrı yüksekliği (SY) için tespit edilen en küçük kare ortalamaları yıllar bazında dişi (P=0,033) ve erkeklerde (P=0,000) anlamlı fark oluşturmuştur. Ön incik çevresi hem cinsiyette, hem de yıllar arasında anlamlı farklılık göstermiştir (P=0,000). Sonuçlar, söz konusu olan zaman ve lokasyon farklılıklarının DAK buzağılarda bazı değişimlere yol açtığını göstermiştir. Bu nedenle ırkın morfolojik özellikler bakımından takip edilmesi gerektiği görülmüştür.

Bazı Ornithagalum L. Türlerinin Karyolojik Yönden İncelenmesi

2023-01-12T16:57:46+03:00

Bu çalışmada halk arasında “Ak yıldız” olarak tanınan ve ülkemizde 70 taksonla temsil edilen Asparagaceae familyasının önemli cinslerinden biri olan Ornithogalum L. cinsi ele alınmış ve bu cinse ait üç tür (Ornithogalum pyrenaicum L., Ornithogalum alpigenum Stapf ve Ornithogalum persicum Hausskn. ex Bornm.) karyolojik yönden incelenmiştir. Çalışmada kullanılan bitki materyalleri 2021-2022 yılları arasında Elazığ ve Tunceli civarından, bitkilerin doğal yayılış alanlarından toplanmıştır. Toplanan örneklerin bir kısmı herbaryum örneği haline getirilip FÜ herbaryumunda stoklanmıştır. Sitotaksonomik çalışmalarda bitki örneklerinden elde edilen soğanlar kullanılmıştır. Bölünür somatik hücrelerde yapılan çalışmalar sonucunda, türlerin kromozom sayımları ve karyotip analizleri yapılarak ideogramları çizilmiştir. Kromozom sayıları Ornithogalum pyrenaicum ve Ornithogalum alpigenum türlerinde 2n=18 olarak, Ornithogalum persicum türünde ise 2n=24 olarak belirlenmiştir. Bu çalışma ile Ornithogalum persicum türünün kromozom sayısı ve karyotip özellikleri ilk kez tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçların, cinsin karyolojik özellikleri ile uyumlu olduğu belirlenmiştir.

Pamuk Yetiştiriciliğinde Girdi Maliyeti İçerisindeki Tarım Makinaları Giderlerinin Belirlenmesi: Adana İli Örneği

2023-01-24T13:41:02+03:00

Bu çalışmada, 2020 ve 2021 yıllarında Adana koşullarında pamuk yetiştiriciliğinde girdi maliyetleri ve bu maliyetlere ait tarım makinaları giderlerinin payı hesaplanmıştır. Girdi maliyeti hesaplamalarında net kar ve karlılık oranı dikkate alınmıştır. Tarım makinalarına ait giderler ise, hasat dahil traktörle yapılan her türlü faaliyet ve işlemlerden oluşmuştur. Pamuk üretiminde girdi maliyeti 2020 yılı için 1998,7 TL/da, 2021 yılı için 2700,2 TL/da olmuştur. Her iki yılda da girdi maliyetleri içerisinde tarla kirası %40 ve %37 oranı ile en yüksek sırayı alırken, makina kirası (tarım makinaları) %23,2 ve %20,7 oranı ile en yüksek ikinci sırayı almıştır. Tarım makinaları giderleri 2020 yılı için 464 TL/da, 2021 yılı için 559 TL/da olmuştur. Tarım makinaları giderleri içerisinde en yüksek miktar 2020 yılında 192 TL/da ve %41,4 oranı, 2021 yılı için 229 TL/da ve %41,0 oranı ile ekim bakım işlemlerinde olmuştur.

Yerfıstığında Meyve Hasadı Öncesi Yeşil Aksam Biçimlerinin Tohum Verimi ve Kalitesine Etkisi

2023-02-22T11:03:46+03:00

Bu çalışma yerfıstığında (Çom çeşidi), meyve hasadından (0-20-30 gün) önce farklı yüksekliklerde (5-10-15 cm) yapılan yeşil aksam biçimlerinin ot verimi, meyve verimi ve kalitesi üzerine etkilerini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Deneme Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü arazisinde yürütülmüştür. Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemede yaş/kuru ot verimi, 100 dane ağırlığı, iç oranı, 1. kalite meyve verimi, 3. kalite meyve verimi ve dekara meyve verimleri incelenmiştir. Çalışmada yaş ot verimleri 2847-5015 kg/da, kuru ot verimleri 701-1462 kg/da, 100 dane ağırlıkları, 78-88 g, iç oranı %63-67, 1. kalite meyve verimi 222-248 kg/da, 3. kalite meyve verimi 7,3-22 kg/da ve meyve verimi 194-373 kg/da arasında belirlenmiştir. Yeşil aksamın erken biçim zamanlarında yapılması verim ve verimi etkileyen özelliklerin olumsuz yönde etkilenmesine neden olmuştur. Yerfıstığında yeşil aksamın biçiminin öne alınması ve biçim yüksekliğinin alttan yapılması ile meyve verimi orantılı olarak düşmüştür. Sonuç olarak Çom yerfıstığı çeşidinde yeşil aksam biçimlerinin hasattan 30 gün önce yapılan biçimlerde % 63,5, 20 gün önce yapılan biçimlerde % 37,4 ve 10 gün önce yapılan biçimlerde %15,4 meyve kayıpları tespit edilmiştir. Kaba yem açığının oldukça yüksek olduğu bir dönemde yerfıstığında hem meyvenin hem de kaliteli yeşil ot elde edilmesi oldukça önemlidir.

Üniversite Seçmeli Futbol Dersini Alan Öğrencilerin Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi (Bayburt Üniversitesi Örneği)

2022-12-25T17:06:54+03:00

Spor, yaşamın bir parçası olmakla birlikte bireylerin mutlu hissetmelerine de imkan verdiğinden, bireysel ya da gruplar halinde birçok sportif faaliyet günlük yaşamın bir parçası haline gelmektedir. Kaygının en bilinen anlamının “endişe” olduğu, yapılan çalışmalar incelendiğinde ise “anksiyete” adı ile karşımıza çıktığı görülmektedir. Kaygının nedenlerinin başında iç ve dış dünyamızda oluşan duygu ve hislerimizin korkuya dönüşmesi olarak bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı; Bayburt Üniversitesinde 2021-2022 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde eğitim gören ve üniversite seçmeli futbol dersini tercih eden 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin kaygı düzeylerini belirlemektir. Çalışma grubu 160 erkek ve 20 kız olmak üzere toplamda 180 öğrenciden oluşmaktadır. Bu çalışmada kullanılan kaygı ölçeklerinin Cronbach's Alpha güvenirlik katsayısının 0,820 olarak tespit edilmiştir. Çalışmaya katılan öğrencilerin, “cinsiyet” ile sürekli ve durumluk kaygı düzeylerindeki farklılıkları belirlemek için yapılan T-testi analiz sonuçlarını incelediğimizde, sürekli kaygı ölçeğinde (p<0,05) düzeyinde anlamlı farklılıkların olduğu görülürken, durumluk kaygı ölçeğinde (p<0,05) düzeyinde anlamlı farklılıkların bulunmadığı görülmüştür. Elde edilen sonuçlar bireylerin futbol başta olmak üzere birçok spor dalını önyargıları nedeniyle denemedikleri fakat denedikten sonra sıklıkla sportif faaliyetlerinde tercih edecekleri yönünde bir görüş ortaya çıkmaktadır.

Silajlık Mısır ve Baklagil Bitkilerinin Ot Kalitesi Açısından Birlikte Yetiştirilme Olanaklarının Belirlenmesi

2023-03-12T12:28:17+03:00

Hayvansal gıda üretimi ve tüketiminin az olduğu ülkemiz şartlarında hayvansal üretimi artırmak için çeşitli çalışmalar yapılmalıdır. Bu çalışmalar içerisinde özellikle verim ve kaliteyi artırmak için hayvan besleme en önemli sırada gelmektedir. Kaba yemlerdeki protein enerji mineral vitamin oranlarının bilinmesi ve araştırılması hayvan besleme açısından oldukça önemlidir. Bu çalışma, mısırın bitki sıklığını azaltmadan, mısırın sıra üzerine baklagiller (yemlik soya, yerel börülce, yerel fasulye ve yem bezelyesi) eklenerek; Buğdaygil+Baklagil karışım ekim sistemlerinin oluşturulması ve bu ekim sistemelerinin kalitelerini tespit ederek, bölge şartlarına en uygun ekim sisteminin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür.Bu araştırma, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Merkezinde 2019 ve 2021 yıllarında yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Denemede parseller;1) Saf Mısır, 2) Saf Soya 3) Saf Börülce 4) Saf Fasulye 5) Saf Yembezelyesi 6) Mısır+Soya, 7) Mısır+Börülce, 8) Mısır+Fasulye, 9) Mısır+Yembezelyesi olacak şekilde oluşturulmuştur. Bu çalışmada; saf ve karışımlarda yer alan mısırın ve baklagillerin ham protein, ADF, NDF oranları ve protein alan eş değerlik oranları tespit edilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda kalite ve sindirilebilirlik açısından değerlendirildiğinde Bilecik yöresi için en iyi ekim sisteminin Mısır+Soya olduğu belirlenmiştir. Protein alan eşdeğerlik oranları dikkate alındığında ise Mısır+Soya ve Mısır+Börülce ekim sistemlerinin Bilecik yöresinde yetiştirilebileceğinin daha uygun olacağı ön görülmektedir. Böylece, Bilecik yöresinde yapılan kaliteli ve verimli yem üretimi ile hayvanların et ve süt verimlerinde artışların olacağı ve hayvan sağlığına olumlu katkılar sağlanabileceği düşünülmektedir.

Amanita vaginata Mantar Atıklarının ve Kompozitinin Metilen Mavisi Adsorpsiyonunda Karşılaştırılması ve Kinetik Veriler

2023-03-27T11:23:34+03:00

Endüstrilerden çıkan toksik boyalar su kaynaklarını renklendirerek doğrudan, güneş ışığını bloke ederek, sudaki fotosenteze ve suyun oksijenlenme kabiliyetini engelleyerek dolaylı olarak su ortamına zarar verir. Böylece toksik ve kanserojen ürünlerin oluşmasıyla canlı organizmalarda ve besin ağının doğal büyüme aktivitesinde büyük düzensizliklere neden olur. Bu amaçla çalışmada toksik boyalardan Metilen Mavisi (MM)’nin su ortamından uzaklaştırılması için doğal toksik olmayan parçalanabilir atıkların adsorbsiyonu araştırılmıştır. Çalışmada Amanita vaginata mantar atıkları (AVA) ve Amanita vaginata mantar atıkları kullanılarak kompozit (AVAK) sentezlenerek Metilen Mavisi (MM) boyar madde adsorpsiyonları kıyaslanmıştır. AVA ve AVAK maddelerini karakterize etmek için her iki maddenin ve ayrıca adsorpsiyon mekanizmasını açıklamak içinde de AVA ile AVAK’nın MM adsorpsiyon öncesi ve sonrası Fourier dönüşümü kızılötesi spektrometre (FTIR) spektrumları incelenmiştir. Temas süresi, başlangıç boyar madde konsantrasyonu ve pH’nın adsorpsiyon üzerine etkisi incelenmiş olup ayrıca kinetik hesaplamalar beç yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen sonuçlardan hem AVA hem de AVAK’nın MM adsorpsiyonunun yalancı ikinci derece modeline uygunluğu tespit edilmiştir. Ayrıca FTIR verilerinden, CH₂, OH (NH), CN, CO, COOH fonksiyonel gruplarının MM adsorpsiyondan sonra kaymaları adsorpsiyon mekanizmasında etkin rol oynadıkları kanıtlanmıştır.

Etlik Bıldırcın (Coturnix Coturnix Japonica) Rasyonlarına Prebiyotik Kombinasyonu İlavesinin Büyüme Performansı ve Duodenum Histolojisi Üzerindeki Etkileri

2023-03-28T10:00:35+03:00

Bu çalışma, bıldırcın rasyonlarına farklı dozlarda kombine ilave edilen β-glukanın (βG) ve mannan-oligosakkaritin (MOS) büyüme performansı ve duodenum histolojisi üzerine etkilerini belirlemek için yapılmıştır. Toplamda 160 adet 1 günlük yaşta Japon bıldırcını, her alt grupta 8 bıldırcın bulunan 5 tekerrürden oluşan 4 deneme grubuna ayrılmıştır. Kontrol grubu bazal rasyon ile beslenirken, diğer deneme gruplarına sırası ile %0,05 βeta-glukan+MOS (BM1), %0,1 (BM2) ve %0,2 (BM3) katkı maddesi ilave edilmiştir. Rasyonlar izonitrojenik ve izokalorik olarak hazırlanmıştır. Çalışma 35 gün sürmüştür. Canlı ağırlık (CA), canlı ağırlık artışı (CAA), yem tüketimi (YT) ve yemden yararlanma oranı (YYO) haftalık olarak hesaplanmıştır. Deneme sonunda karkas randımanı ve bazı iç organ ağırlıkları ölçülmüştür. Deneme sonunda, kontrol grubuna göre en yüksek CA, CAA ve YT %0,2 düzeyinde BM ilavesi yapılan deneme grubunda elde edilirken (L=0,001; L=0,002; L=0,000), YYO bakımından deneme grupları arasında herhangi farklılık gözlenmemiştir (P>0,05). Rasyonlara BM ilavesinin karkas randımanı ve kalp, karaciğer, taşlık ağırlıkları üzerine etkisi olmamıştır (P>0,05). En yüksek villus uzunluğu (L=0,001, Q=0,001), en düşük kript derinliği (L=0,001, Q=0,001) ve en yüksek villus uzunluğu/kript derinliği (Q=0,001, C=0,001) rasyonlarına %0,1 düzeyinde BM ilavesi yapılan deneme grubunda tespit edilmiştir. Sonuç olarak; bıldırcın rasyonlarına MOS ve βG kombinasyonun ilavesinin besin madde sindirim ve emilimine olumlu etkileri sonucu büyüme performansını iyileştirdiği gözlemlenmiştir.

Çayır Tırtılı Loxostege sticticalis (Linnaeus) (Lepidoptera: Crambidae)’in Çanakkale İlinde Tespiti, Konukçusu ve Kontrolü

2023-03-10T20:18:42+03:00

Ayçiçeğinin önemli bir zararlısı olan Çayır tırtılı, Loxostege sticticalis L. (Lepidoptera: Crambidae) Çanakkale ili için yeni bir zararlıdır. Yeni bir zararlı olmasına rağmen, Çanakkale’de kısa süre içerisinde hızla yayılarak ayçiçeğinde önemli zararlara neden olmuştur. Çanakkale’de 2022 yılında ayçiçeği üretim sezonunda yürütülen survey çalışmalarında, ayçiçeği bitkisinin kök bölgesi hariç tüm kısımlarında L. sticticalis zararına rastlanılmıştır. Çayır tırtılının, ayçiçeği dışında yonca ve sirken otunda da zarar oluşturduğu tespit edilmiştir. Zararlı, kimyasal mücadele uygulanarak kontrol altına alınmıştır.

Türkiye’de Tabiat Parklarının İlan Edilmesine Yönelik Karar Verme Süreçlerinde Etkin Bir Analitik Araç Önerisi: WASPAS Tekniği

2023-04-24T15:14:28+03:00

Resmi olarak korunan alan statüsüne sahip alanlar arasında yer alan tabiat parkları, kavramsal çerçevede doğal sistem bütünlüğü ile değerli peyzaj alanlarına sahip, doğal ve kültürel özellikler barındıran, kullanıcılara yönelik alternatif rekreasyonel faaliyetler içeren alanlar olarak tanımlanabilir. Bu çalışmada korunan alan statüsüne sahip tabiat parklarının belirlenmesinde, WASPAS tekniğinin uygunluğu araştırılmıştır. Bu kapsamda, öncelikle Türkiye’de yer alan 262 tabiat parkı doğal ve kültürel peyzaj dinamikleri ve rekreasyonel olanaklar yönünden değerlendirilmiştir. Ardından, amaç doğrultusunda Çok Kriterli Karar Verme süreçlerinde yararlanılan farklı analitik araçlar test edilerek WASPAS tekniğinin tabiat parklarının belirlenmesinde etkinlik sağlayabileceği sonucuna varılmıştır. Çalışmanın metodolojisi doğrultusunda, öncelikle Türkiye’de farklı coğrafik bölgelerde yer alan tabiat Parkları, nitelikleri yönünden kategorize edilmiş ve kaynak değeri açısından incelenmiştir. Ardından, tabiat parklarının sektörel faaliyetlere etkisi araştırılmıştır. Korunan alanlara ilişkin etkin yer ve alternatif güzergah seçiminin koruma-kullanma dengesi gözetilerek yapılması ve sürdürülebilirliği hedefiyle karar vericiler tarafından uygun kriterleri içeren bir veri tabanı sunması adına WASPAS tekniğinin uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Türkiye’de Tarım ve Orman Bakanlığı yönetim ve kontrolünde olan tabiat parklarının belirlenmesinde, bilimsel altyapı desteğinin uygunluğu, karar verme mekanizmasını optimal süreçte destekleme yönünden önemli bir hizmet sunacaktır.