Kadirli Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi

Dalgalı Bir Yüzeye Çarpan Dairesel ve Halkasal Jetin Isı Transfer Analizi

Selma AKÇAY,Metehan AVCI,Hüseyin Can TANRISEVSİN — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Bu çalışma, dalgalı bir hedef yüzey üzerine eş zamanlı çarpan dairesel ve halkasal jetin yüzey soğutma performansını sayısal olarak analiz etmektedir. Sayısal çalışma, ANSYS Fluent yazılımı kullanılarak RNG k-ε türbülans modeli ile gerçekleştirilmiştir. Jet-hedef yüzey arasındaki mesafesi H/D=2 olarak sabit tutulmuştur. Dairesel ve halkasal jetin farklı Reynolds sayılarında (4000≤Re≤12000) kombinasyonları ile hedef yüzey üzerindeki ısı transferi hesaplanmıştır. Ayrıca çalışma, sadece dairesel jetin ve sadece halkasal jetin aktif olduğu durumlar ile karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda, farklı Reynolds sayılarında elde edilen hız ve sıcaklık dağılımları sunulmuştur. Elde edilen bulgular, dairesel ve halkasal jetin eş zamanlı hedef yüzeye çarpmasının sadece dairesel ve sadece halkasal jete göre daha yüksek ısı transferi sağladığını göstermiştir. Dairesel jet Reynolds sayısı Re_iç=12000 ve halkasal jet Reynolds sayısı Re_dış=4000 kombinasyonu için dairesel jete göre ısı transferinin 2,49 oranında, halkasal jete göre ise 1,53 oranında iyileştiği gözlenmiştir. Sonuçlar, eş zamanlı çarpan dairesel ve halkasal jetin dalgalı bir yüzeyin soğutulmasında önemli bir potansiyele sahip olduğunu göstermektedir.

Kalıpçılık Sektöründe Tedarikçi Değerlendirme ve Seçimi İçin Çok Kriterli Karar Destek Modeli

Adnan ABDULVAHİTOĞLU,Sercan ARICI — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Kalıp imalat süreci, nihai parçanın müşteri standartları ve beklentilerine uygun olarak başarılı bir şekilde üretilmesi ve seri üretime geçişin etkin bir biçimde sağlanması açısından uzun ve kritik bir süreçtir. Bu sürecin başarısında tedarikçi seçimi önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada, kalıp üretim aşamalarında gerçekleştirilen faaliyetler, bu faaliyetlerin süreç içerisindeki önemi, üretim sürecine etkileri ve tedarikçilerin bu aşamalardaki yeri ele alınmaktadır. Ayrıca, tedarikçi seçiminin önemi vurgulanarak, karar destek sistemleri (KDS) kullanımıyla en uygun tedarikçilerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, değerlendirme sürecine temel teşkil eden veriler, işletmenin tedarikçi ağı içinde yer alan tüm tedarikçilerin geçmiş performansları ve kapasiteleri doğrultusunda ekip tarafından yapılan puanlamalarla belirlenmiştir. Ardından, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri kullanılarak karşılaştırmalı analiz gerçekleştirilmiş ve tedarikçi seçiminde karar destek mekanizmasının oluşturulmasına yönelik bir model önerilmiştir. Bu model çerçevesinde, kalıp üretim süreçlerindeki zaman, maliyet ve teknik gereklilikler gibi faktörler bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilerek, en uygun niteliklere sahip tedarikçilerin belirlenmesi ve süreç verimliliğinin artırılması hedeflenmiştir.

Endüstri 4.0 Bileşenlerinin Döngüsel Ekonomi Üzerindeki Rolü: Regresyon Analizine Dayalı Ampirik Bir Çalışma

Kübra TÜMAY ATEŞ — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Bu çalışma, Endüstri 4.0 ve döngüsel ekonomi uygulamaları arasındaki ilişkiyi bir regresyon modeli aracılığıyla incelemeyi amaçlamaktadır. Endüstri 4.0'ın ileri teknolojiler ve dijitalleşme yoluyla üretim süreçlerini optimize etme potansiyeli, döngüsel ekonomi prensipleriyle birleşerek kaynak verimliliğini artırmak ve atıkları azaltmak için önemli fırsatlar sunmaktadır. Çalışma, Endüstri 4.0'ın uygulamalarının döngüsel ekonomi ilkeleriyle nasıl entegre olduğunu ve bu entegrasyonun ekonomik, çevresel ve operasyonel sonuçlar üzerindeki etkilerini analiz etmek için nicel bir regresyon modeli kullanılmıştır. Araştırma kapsamında oluşturulan modelde, döngüsel ekonomi performansı bağımlı değişken olarak belirlenmiş; IoT kullanımı, robotik otomasyon, dijital üretim ise bağımsız değişkenler olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen regresyon modeline göre, dijital üretim süreci, geri dönüşüm oranlarını artırma yönünde en etkili değişken olup, bu etkinin hem istatistiksel olarak anlamlı hem de pozitif yönde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuçlar, Endüstri 4.0 teknolojilerinin döngüsel ekonomi hedeflerine ulaşılmasında nasıl bir rol oynadığını ortaya koyarak, sürdürülebilir üretim sistemlerinin tasarlanmasında yol haritası sunabilecektir.

Kesirli İntegro-Diferansiyel Denklemler için Picard’ın Üç Adımlı İterasyonu Algoritması ile Yakınsaklık ve Veri Bağlılığı

Lale CONA — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Tam sayı olmayan mertebeden türev ve integralleri içeren kesirli hesaplama, bilim ve mühendislikte gerçek dünya problemlerini modellemede yaygın olarak kullanılır. Bu çalışma, Picard'ın üç adımlı iterasyon algoritmasını kullanarak kesirli integro-diferansiyel denklemleri çözmeye odaklanmaktadır. Picard'ın üç adımlı iterasyon algoritmasını çözümlere yaklaşmak için uyguluyoruz ve güçlü bir şekilde yakınsadığını gösteriyoruz. Ayrıca, çözümün veri bağımlılığını da araştırıyoruz. Bu nedenle, Riemann-Liouville kesirli integro-diferansiyel denkleminin çözümüne yaklaşmak ve veri bağımlılığı için yeni sonuçlar sunuyoruz.

Paeonia arietina G.Anderson (Paeoniaceae) Bitkisinin Uçucu Yağ Karakterizasyonu

Azize DEMİRPOLAT — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Bu çalışma, Paeonia arietina G. Anderson türünün uçucu yağ bileşimini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bitki örneği, Bingöl İli Dikme Köyü yakınlarındaki yamaçlık alanlardan toplanmış ve su distilasyonu yöntemiyle uçucu yağı elde edilmiştir. Elde edilen yağ, GC-MS cihazı kullanılarak analiz edilmiş ve toplam %82,70 oranında 30 bileşik tespit edilmiştir. Majör bileşik %27,34 oranında metil salisilat olup, bunu palmitik asit (%14,73) ve salisilaldehit (%10,0) takip etmiştir. Ayrıca timol (%3,20), stearik asit (%6,82), trans-myrtenal (%2,20) ve α-metil sinnamaldehit (%2,30) gibi biyolojik olarak aktif bileşenler de tanımlanmıştır. Bu bileşiklerin antimikrobiyal, antioksidan ve antienflamatuar özellikleriyle bilindiği göz önüne alındığında, P. arietina’nın uçucu yağının farmakolojik ve terapötik potansiyel taşıdığı sonucuna varılmıştır. Çalışma, bu türün fitoterapötik açıdan değerlendirilmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Biyodizele Katkı Maddesi Olarak Grafen Nanopartiküllerin Değerlendirilmesi: Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımı

Ali Can MERT,Aslı ABDULVAHİTOĞLU — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Sürdürülebilir enerji kaynaklarına geçiş süreci, biyodizelin fosil yakıtlara yenilenebilir bir alternatif olarak araştırılmasını hızlandırmıştır. Son dönem çalışmalar, biyodizel karışımlarının performansını ve emisyon değerlerini iyileştirmek amacıyla özellikle grafen gibi nanomalzemelerin katkı olarak kullanımını incelemiştir. Bu çalışmada, grafen katkılı biyodizel-dizel karışımları, literatürde yer alan performans ve emisyon verileri kullanılarak değerlendirilmiştir. Altı farklı Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemi-TOPSIS, COPRAS, MAIRCA, MOORA, MAUT ve MOOSRA-çeşitli kriterler temelinde yakıt karışımlarını sıralamak için uygulanmış; elde edilen sıralamalar BORDA birleştirme yöntemiyle nihai hale getirilmiştir. Sonuçlara göre B20G90 karışımı çoğu yöntemde üstün performans göstererek verimlilik ve emisyonlar arasında dengeli bir çözüm sunmuştur.

Yapay Zeka Destekli Analiz ile Van İli İpekyolu İlçesi Mahallelerinin Ruminant Hayvan Varlığı ve Mera Kaynakları Bakımından Karşılaştırılması

Naci ÖZELER,Ayşe Ozge DEMİR — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Kırsal hayvancılığın sürdürülebilirliği, mera varlığı ile hayvan yoğunluğu arasındaki dengenin korunmasına bağlıdır. Bu çalışmada, Van ili İpekyolu ilçesindeki 43 mahallede ruminant hayvan varlığı ve mera kaynakları, Yapay Zeka (YZ) destekli kümeleme ve uç değer analizleriyle değerlendirilmiştir. TURKVET sisteminden elde edilen veriler kullanılarak mahalleler, büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayıları ile mera alanı gibi değişkenler doğrultusunda sınıflandırılmıştır. Çalışma kapsamında üç temel küme yapısı belirlenmiştir: Küme 0, küçükbaş hayvan varlığının ve mera alanının yüksek olduğu; Küme 1, büyükbaş hayvan varlığı ile mera alanının dengeli olduğu; Küme 2 ise büyükbaş hayvan yoğunluğunun yüksek, mera alanının ise sınırlı olduğu mahalleleri kapsamaktadır. Ayrıca Erçek, Karagündüz ve Yalınağaç mahalleleri büyükbaş hayvan sayıları bakımından uç değer olarak tanımlanmış ve analiz dışı bırakılmıştır. Görsel analizler (boxplot, scatterplot, dendrogram) kullanılarak mahalleler arasındaki yapısal farklılıklar sezgisel biçimde ortaya konmuştur. Bulgular, bazı mahallelerde işletme sayısının yüksek olmasına rağmen mera alanının sınırlı olduğunu; bazı mahallelerde ise geniş mera alanlarına karşın işletme sayısının düşük kaldığını göstermektedir. Bu durum, hayvancılık faaliyetlerinde farklı üretim sistemlerinin (mera temelli vs. kapalı sistem) mahalle düzeyinde nasıl şekillendiğine dair önemli ipuçları sunmaktadır. Elde edilen sonuçlar, mera planlaması, destekleme politikaları ve kırsal kalkınma stratejileri açısından karar vericilere yol gösterici niteliktedir.

Bishop Çatısından Elde Edilen〖 t〗_α ζ_1^α -Smarandache Eğri Tabanlı Regle Yüzeyler

Esra DAMAR — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Bu çalışmada, doğrultmanları Smarandache türü eğrilerden oluşan birim vektörlerle tanımlanan bir regle yüzey sınıfı incelenmiştir. Söz konusu yüzeylerin dayanak eğrisi, Bishop çatısı altında tanımlanan teğet vektör ile birinci Bishop vektörünün birleşimiyle elde edilen bir Smarandache eğrisinin integrali yoluyla tanımlanan adjoint eğri olarak alınmıştır. Bu yüzeyler için Gauss ve ortalama eğriliklerin kapalı formda ifadeleri elde edilmiş; ayrıca temel geometrik özellikleri ayrıntılı biçimde analiz edilmiştir. Çalışmada, yüzeylerin hangi koşullar altında açılabilir, minimal ya da tekil olacağı da detaylı olarak incelenmiştir. Bununla birlikte, yüzey üzerindeki bazı parametrik eğrilerin geodezik ve asimptotik karakterleri değerlendirilmiş ve bu davranışların sağlanması için gerekli ve yeterli koşullar belirlenmiştir.

Aronya (Aronia melanocarpa) Yapraklarının Farklı Hasat Dönemlerindeki Mineral İçeriklerinin Hayvan Beslemede Kullanım Potansiyeli

Esra KAYA,Arzu ARSLAN — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Bu çalışma, Aronya (Aronia melanocarpa) yapraklarının farklı fenolojik dönemlerdeki mineral içeriğini belirleyerek hayvan beslemesinde kullanılabilirliğini değerlendirmeyi amaçlamıştır. Erzincan ilinde yetiştirilen Aronya bitkisine ait yapraklar, üç farklı hasat döneminde toplanarak ICP-MS yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada toplam 19 elementin (Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Mn, Co, Ni, Al, Cr, V, Sr, As, Cd, Pb, Hg, Ag) düzeyleri belirlenmiş, veriler istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Bulgular, Aronya yapraklarının özellikle makro mineraller (Na, K, Ca, Mg) ve mikro mineraller (Mn, Zn, Cu) bakımından zengin olduğunu ve ruminant beslenmesinde tamamlayıcı mineral kaynağı olarak kullanılabileceğini göstermektedir. Tespit edilen As, Cd, Pb ve Ag düzeyleri Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından belirtilen sınırların altında kalırken, civa (Hg) düzeyleri belirlenen maksimum sınırın üzerinde bulunmuştur. Bu durum, Aronya yapraklarının toksik element birikimi açısından çevresel koşullara duyarlı olabileceğini göstermektedir. Sonuç olarak, Aronya yaprakları dengeli mineral profiliyle hayvan beslemesinde doğal bir mineral katkısı potansiyeli taşımakta, ancak toksik element içerikleri bakımından düzenli analiz ve kalite kontrol gerektirmektedir.

Yapay Zekâ Destekli Öğrenme Yönetim Sistemi Kullanımı ve Dijital Dönüşüm

Ayşe ALKAN — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Bu çalışma, öğrenme yönetim sistemlerinin (Learning Management Systems-LMS) yapay zekâ (YZ) teknolojileri ile geçirdiği dönüşümü ve bu dönüşümün eğitsel süreçlere etkilerini incelemektedir. YZ tabanlı uygulamalar, öğrenci etkileşimini artırma, kişiselleştirilmiş öğrenme yolları sunma ve öğretim süreçlerini geliştirme potansiyeline sahiptir. LMS'lerin YZ ile desteklenmesi; öğrenme analitikleri, akıllı öneri sistemleri, otomatik değerlendirme araçları ve sohbet robotları gibi teknolojik yenilikleri içermekte olup, öğretim elemanlarına daha verimli öğretim ortamları sunmaktadır. Dijitalleşen eğitim ortamlarında YZ destekli LMS kullanımı, hem öğretmen hem öğrenci deneyimini yeniden şekillendirmekte, öğrenme-öğretme süreçlerini daha dinamik ve etkileşimli bir yapıya kavuşturmaktadır. Bu araştırma, söz konusu teknolojik gelişmeleri literatür temelinde değerlendirmeyi ve gelecekteki uygulamalara ışık tutmayı amaçlamaktadır.

Kimyada Hipokloröz Asit Kullanımı: Bilimsel Literatürün Bibliyometrik Analizi

Fatih Mehmet ATEŞ — Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Tarihsel olarak alkoller, aldehitler, klorlu bileşikler ve hipokloröz asit gibi kimyasallar enfeksiyon etkenlerini ortadan kaldırmak veya etkisiz hale getirmek için kullanılmıştır. Bilimsel literatürü analiz etmek için sağlam bir araç olarak bibliyometrinin potansiyelini kabul ederek, enfeksiyonlarda hipokloröz asit uygulamasıyla ilgili araştırmalar üzerine bibliyometrik bir çalışma yürüttük. Bu analiz, ortaya çıkan eğilimleri belirlemeyi, ortak kalıpları ortaya çıkarmayı, iş birliklerini ve ağları incelemeyi ve gelecekteki araştırma yönlerini tahmin etmeyi amaçlamıştır. Yöntemler: Scopus veri tabanını kullanarak, 1982 ile 2024 yılları arasında “hipokloröz asit”, “enfeksiyon” ve “kullanım” anahtar kelimeleriyle yayınlanan belgeleri aradık. Veri analizi R-Studio 2024.09.0 Build 375'te, bibliometrix R paketi aracılığıyla makine öğrenimi tabanlı bir bibliyometrik yaklaşım kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yazar ilgisi, yayınların sayısı ve kesirli katkısı analiz edilerek değerlendirilirken, Lotka yasası yazar üretkenliğini değerlendirmiştir. Bradford yasası, konuyu kapsayan çekirdek dergileri belirlemek için kullanılmıştır. Tematik manzara niş temalar, yeni ortaya çıkan temalar, motor temalar ve çekirdek temalar olarak sınıflandırılmıştır. Sonuçlar: Toplam 574 belge tespit edilmiş ve bunların çoğunluğunu (%74) orijinal makaleler oluşturmuştur. Yayınların yıllık büyüme oranı %5.08 olarak hesaplanmıştır. Genel olarak, 424 dergi birden fazla belge yayınlamıştır. İlgili yazarların çoğu Amerika Birleşik Devletleri'nde çalışmaktadır. Nötrofiller, hayvanlar ve hidrojen peroksit yeni ortaya çıkan temalar iken, hipokloröz asit, insan ve makale temel temaları temsil etmektedir. Sonuçlar/Uygulama için Uygulamalar: Enfeksiyon uzmanlarının ilgi alanları zaman içinde çeşitlenmiş ve metabolizma, reaktif oksijen metabolitleri, anti-enfektif ajanlar eklenmiştir.

Kolorektal ve Meme Kanserlerinde Çinko Parmak Proteinleri: Tanısal, Prognostik ve Terapötik Yaklaşımlar ile Güncel Literatür Taraması

Fri, 12 Sep 2025 00:00:00 +0300

Kanser, dünya genelinde en önemli ölüm nedenlerinden biri olmakta ve sağlık sistemleri üzerinde ciddi bir yük oluşturmaktadır. ZFP’ler, gen ekspresyonunun düzenlenmesinde görev almakta ve kanser biyolojisinde temel roller üstlenmektedir. Bu çalışma, ZFP’lerin kolorektal ve meme kanserlerindeki moleküler işlevlerini ve terapötik hedef olarak taşıdıkları potansiyeli incelemektedir. Kolorektal kanserde ZFP36 tümör baskılayıcı olarak görev yapmaktadır; ZNF143, ZNF460, ZNF677, ZNF281 ve ZNF384 gibi ZFP’ler ise hücre proliferasyonu, metastaz, epitel-mezenkimal geçiş (EMT) ve ilaç direnci süreçlerini düzenlemektedir. Meme kanserinde ZEB1, ZNF703 ve ZBTB33 gibi ZFP’lerin tümör ilerlemesi, tedavi direnci ve kötü prognoz ile doğrudan ilişkili olduğu gösterilmektedir. Klinik ve deneysel veriler, bu proteinlerin tanı ve tedavi stratejilerinde belirleyici biyobelirteçler ve hedefler olarak değerlendirildiğini ortaya koymaktadır. ZFP'lerin fonksiyonel ve yapısal çeşitliliği, kanserin moleküler düzeyde anlaşılmasını derinleştirmekte ve kişiselleştirilmiş tıbbi yaklaşımlar için güçlü bir temel sunmaktadır.